Samenstelling

De collectie Rossiniana beslaat ongeveer zes strekkende meter en is vrij hybride samengesteld met autografen, gedrukte muziek, boeken, libretti, iconografie en voorwerpen. Alle documenten staan in verband met Rossini. Het grootste deel bestaat uit stukken die afkomstig zijn van de Italiaanse componist, aangevuld met documenten door Michotte.

Inhoudelijk focust de verzameling vnl. op Italiaanse en Franse componisten uit de 19e eeuw.

Van de ongeveer 300 muziekhandschriften in de collectie zijn er een honderdtal met muziek van Rossini. Hieronder bevinden er zich een dertigtal autografen.

Onder de ongeveer veertig muziekhandschriften van andere componisten treffen we ook enkele autografen aan. Vermeldenswaardig is de autografische partituur van de 6 Polonaises, D 824, van Franz Schubert. Hoe dit vierhandig pianowerk van Schubert bij Rossini terecht gekomen is, is onduidelijk.

 Autografische partituur van Franz Schubert: 6 polonaises voor vierhandig piano, D 824. FEM-043.

De overige muziekhandschriften, ongeveer honderdvijftig, nemen een aparte plaats in omdat deze werken afkomstig zijn van Isabella Colbran (1785-1845). Zij was een bekende prima donna en de eerste echtgenote van Rossini. Deze partituren zijn in 1911 ingebonden met de duidelijke vermelding ‘Répertoire de la Colbran’ in goudstempeling op de boekbanden.

‘Répertoire de la Colbran’, partituren uit de 18e en 19e eeuw gebundeld in 1911.

De verzameling bevat ongeveer 420 gedrukte composities, waarvan ongeveer 120 met werk van Rossini. De andere werken zijn meestal Italiaanse en Franse uitgaven uit de 19e  eeuw. Eerder onverwacht voor een Italiaanse operacomponist is Rossini’s intekening op de uitgave van het verzameld werk van Johann Sebastian Bach. Dit prestigieuze editieproject dat bestaat uit 47 volumes, is opgestart in 1851 en liep tot 1899. ‘Joachim Rossini’ was de enige Italiaanse componist die intekende op de reeks. Het laatste volume uit zijn verzameling is het nummer 16 dat dateert van 1868, het jaar waarin hij overleden is.

Volumes van het verzameld werk van J. S. Bach die door Rossini aangekocht zijn, 1847-1868. FEM-709.     Fragment van de lijst van intekenaars van het verzameld werk van J. S. Bach, met o.a. de vermelding van ‘Joachim Rossini’. FEM-709.

Naast muziek bevat de verzameling ook teksten in handschrift en in druk.

Er zijn ongeveer tweehonderd handschriften aanwezig, waarvan iets meer dan honderd brieven. De teksten zijn heel divers van samenstelling. Er zijn enkele autografische stukken bij zoals uitnodigingen en programma’s, een overzicht met de indeling van de ‘Péchés de vieillesse’, een aantal lofdichten op de componist, en een indrukwekkende lijst van de bezoekers aan het sterfbed van Rossini, tot en met het rouwbeklag. Van de brieven zijn er ongeveer dertig geschreven door Rossini, de andere gericht aan Rossini.

Inhoudstabellen van de ‘Péchés de vieillesse’ in Rossini’s handschrift. FEM-100.     Inhoudstabellen van de ‘Péchés de vieillesse’ in Rossini’s handschrift. FEM-100.

Er zijn 76 documenten met gedrukte tekst aanwezig. Ook hier is de inhoud heel divers. Een aantal stukken behoorde ongetwijfeld tot de privébibliotheek van Rossini, zoals bijv. ‘La Divina Commedia’ van Dante, een uitgave uit 1818. Heel wat uitgaven zijn aan Rossini opgedragen. Deze opdracht is ofwel gedrukt, ofwel een persoonlijke opdracht in handschrift van de auteur aan Rossini.

L’Art du chant van Duprez, Parijs 1846, met autografische opdracht aan Rossini. B-Bc P-1-16.      L’Art du chant van Duprez, Parijs 1846, met autografische opdracht aan Rossini. B-Bc P-1-16.

Stabat mater van Gaetano Bonetti met opdracht aan Rossini op het voorplat. FEM-810.

Rossini’s persoonlijke exemplaar van Dantes ‘Divina Commedia’ in de originele banden. Links recentere boekbanden uit 1911, gerealiseerd in opdracht van Michotte. FEM-791.

Een ‘nieuw en aangenaam Chinees spel’, een Milanese uitgave met de initialen van Isabella Colbran op het voorplat. FEM-847.     Een ‘nieuw en aangenaam Chinees spel’, een Milanese uitgave met de initialen van Isabella Colbran op het voorplat. FEM-847.

Vermeldenswaard zijn ook de ongeveer vijfendertig libretti van Rossini-opera’s, verzameld door zijn vader Giuseppe Rossini (ca. 1760-1839). Elk libretto heeft een decoratieve, papieren band gekregen en een etiket in handschrift.

Giuseppe Rossini (ca. 1760-1839), vader van Gioachino, verzamelde de libretti van de premières van de opera’s en cantates van zijn zoon. Hij gaf die boekjes een eenvoudige papieren band, meestal met kleurendruk, waarop hij een zelfgemaakt etiket kleefde. FEM-858-863.     Giuseppe Rossini (ca. 1760-1839), vader van Gioachino, verzamelde de libretti van de premières van de opera’s en cantates van zijn zoon. Hij gaf die boekjes een eenvoudige papieren band, meestal met kleurendruk, waarop hij een zelfgemaakt etiket kleefde. FEM-858-863.

Iconografische stukken zijn ook goed vertegenwoordigd met niet minder dan honderdveertig items. Heel vaak zijn het portretten van Rossini. Het zijn overwegend gravures, litho’s en foto’s, naast ook een aantal karikaturen van de componist en ook een portret in olieverf. Ook de medaille van het centinarium van Rossini’s geboorte is aanwezig, naast een charmant, klein borstbeeldje in biscuit.

Anonieme karikatuur van Rossini, gebaseerd op een beeld van Jean-Pierre Dantan (1800-1869). De verwijzing naar de culinaire reputatie van Rossini is duidelijk: de componist zit in een bord pasta met een lier in de armen. Op de sokkel staat links een kip aan het spit, rechts een notenbalk. FEM-185.

Verzilverde medaille van Rossini in een ivoren doosje, gemaakt in Milaan in 1892, ter gelegenheid van het centinarium van zijn geboorte. FEM-857.     Verzilverde medaille van Rossini in een ivoren doosje, gemaakt in Milaan in 1892, ter gelegenheid van het centinarium van zijn geboorte. FEM-857.

Borstbeeldje van Rossini met Romeinse toga uit de collectie Michotte. FEM-856.

De collectie bevat ook een tiental voorwerpen. Het opvallendste hiervan is een waaiervormige vaas in porselein, ca. 1850, die een staalkaart geeft van Rossini’s bekendste werken. De witte zwaan voor het portret in terracotta van Rossini is een overduidelijke verwijzing naar zijn bijnaam ‘de zwaan van Pesaro’. Er zijn ook nog een paar gebruiksvoorwerpen van Rossini zoals zijn briefopener en zijn pince-nez.

Aan deze collectie heeft Michotte een paar stukken met sterk sentimentele waarde aan toegevoegd, zoals het palmtakje van Rossini’s sterfbed en een paar bloemen, afkomstig van de kransen toen het stoffelijk overschot van Rossini bijgezet werd in de Santa Crocekerk in Firenze.

Centraal staat het basreliëf met het portret in terracotta van Rossini. De componist wordt ook allegorisch voorgesteld door de witte zwaan en het wapenschild van zijn geboortestad: een erg duidelijke verwijzing naar zijn bijnaam ‘de zwaan van Pesaro’. Rond de centrale plaquette worden Rossini’s  bekendste werken geëtaleerd. De vaas is van Italiaanse makelij, ca. 1850. FEM-851.     Centraal staat het basreliëf met het portret in terracotta van Rossini. De componist wordt ook allegorisch voorgesteld door de witte zwaan en het wapenschild van zijn geboortestad: een erg duidelijke verwijzing naar zijn bijnaam ‘de zwaan van Pesaro’. Rond de centrale plaquette worden Rossini’s  bekendste werken geëtaleerd. De vaas is van Italiaanse makelij, ca. 1850. FEM-851.

Stijlvolle briefopener van Rossini: een putto in brons met schrijfstift op een natuurstenen bol. FEM-866.      Pince-nez van Rossini, in een fluwelen doosje, gemaakt in opdracht van Michotte. FEM-855.

Palmtakje van Rossini’s sterfbed. FEM-921.     De laatste tastbare herinnering uit 1887 van Michotte aan de Italiaanse maestro:  gedroogde bloemen afkomstig van de bijzetting van Rossini’s stoffelijk overschot in de Santa Croce in Firenze, Rossini’s definitieve rustplaats. FEM-262.